Gweithio tra ar wyliau? I rai, dyna’r peth olaf ar eu meddwl. Ond, i eraill, mae gwirfoddoli fel rhan o wyliau yn apelio’n fawr, gan gynnig cyfle i ddysgu sgiliau newydd, cyfarfod â phobl o’r un meddylfryd ac, yn y pen draw, cyfrannu rhywbeth yn ôl i elusen neu’r gymuned.
Beth ydy gwyliau gwirfoddoli?
Mae gwyliau gwirfoddoli yn golygu ymgymryd â rhyw fath o waith fel rhan o ymweliad. Yn gyfnewid, gall ymwelwyr elwa o brofiadau ymarferol mewn celfyddyd sydd o ddiddordeb iddyn nhw, neu dderbyn buddion, megis llety rhad ac am ddim, sy’n helpu cadw costau’r gwyliau i lawr. Gall amrywio o ddyddiau i fisoedd, a gall dwysedd y gwaith hefyd wahaniaethu o awr neu ddwy hamddenol yn y pnawn i ddiwrnod llawn o waith caled.
Pa gyfleoedd gwirfoddoli sydd i’w cael yng Nghymru?
Mae digonedd o gyfleoedd gwirfoddol yma yng Nghymru. Pu'n ai fel rhan o becyn gwyliau, neu fel gweithgaredd i'w wneud yn eich amser eich hun yn lleol. Mae Gwirfoddoli Cymru, ynghyd â safleoedd penodol megis Workaway a WWOOF, yn adnoddau gwych i’r rhai hynny sy’n chwilio am gyfle i bori trwy’r ystod o brofiadau sydd ar gael. Ond i roi blas ichi o’r hyn sy’n cael ei gynnig, dyma flas o'r gwaith gwirfoddol y medrwch chi ei wneud yng Nghymru ar hyn o bryd...
Cadwraeth: Caru Eryri
Ydych chi wedi sylwi ar grwpiau o bobl mewn festiau oren yn trin llwybrau neu’n casglu sbwriel wrth i chi grwydro Parc Cenedlaethol Eryri? Mae’n debyg mai un o griw Cymdeithas Eryri ydy nhw - criw o wirfoddolwyr sydd wedi bod yn cynnal a chadw'r ardal ers 1967.
Mae Cymdeithas Eryri, ar y cyd â Pharc Cenedlaethol Eryri, yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol a sefydliadau cymunedol yn gwarchod y dirwedd sy’n cael ei effeithio gan y nifer uchel o ymwelwyr sy’n mwynhau treulio amser yn y Parc.
Mae cyfle i wirfoddolwyr ddysgu sgiliau cadwraeth arbenigol - a hynny wrth fwynhau awyr iach a chymdeithasu gyda phobl o’r un anian.
Hyd yn oed heb wirfoddoli, gallwn ni i gyd wneud ein rhan i barchu'r dirwedd. Cofiwch ddefnyddio trafnidiaeth gyhoeddus, cadw at lwybrau, mynd â sbwriel adref gyda chi a defnyddio'r tai bach cyn mynd i grwydro’r ardal.
Adeiladu: cyfleoedd gwirfoddoli adeiladu ac adnewyddu
Mae un o’r mathau mwyaf cyffredin o wyliau gwirfoddoli yn ymwneud â phrosiectau adeiladu neu adnewyddu, lle mae ymwelwyr sy’n ystyried eu hunain yn hen lawiau ar ddefnyddio morthwyl neu frws paent, yn gweithio fel rhan o dîm i adfywio adeiladau neu adeiladweithiau, a hynny er lles y gymuned leol.
Mae’r Gymdeithas Dyfrffyrdd Mewndirol, sy’n gweithio i ddiogelu llwybrau dŵr hanesyddol Cymru, yn cynnal Gwersylloedd Camlas wythnos o hyd ledled y wlad. Gall y gwaith, sy’n medru amrywio o drwsio coredau a ddifrodwyd i ailbeintio hen lociau, olygu defnydd go helaeth o fôn braich, ond mae hefyd yn meithrin ymdeimlad o gyfeillgarwch a chwmnïaeth wrth dreulio nosweithiau fel grŵp dan gynfas neu mewn neuaddau cymunedol.
![Cwch camlas yn tramwyo camlas heibio plas yn y wlad.](/sites/visit/files/styles/o_articleimagegroup__landscape__2_1x/public/media-library/2022-03/NVW-E14-2122-0301_0.jpg?h=1c9b88c9&itok=ehYrZkPn)
![Cwch camlas ar y dŵr gyda phobl yn cerdded heibio](/sites/visit/files/styles/o_articleimagegroup__landscape__2_1x/public/media-library/2022-03/NVW-E14-2122-0296_0.jpg?h=1c9b88c9&itok=G-5irs7E)
Mae prosiectau tebyg, gyda chymorth staff gwirfoddol, yn cael eu cynnal gan Mountain Bothies Association, elusen sy’n gofalu am y nifer cyfyngedig o lochesi anghysbell i gerddwyr ledled y DU. Mae Cymru’n gartref i naw o’r llochesi gwledig gwerthfawr hyn, sy’n cael eu cynnal a’u cadw o bryd i’w gilydd gan wirfoddolwyr yn ystod penwythnosau i griwiau o weithwyr, gyda’r gwirfoddolwyr yn cysgu dros nos yn y llochesi hynny.
Ar y fferm: Cyfleoedd gwirfoddoli amaethyddol
Sector arall sy’n cynnig cyfleodd gwirfoddoli poblogaidd ydy amaethyddiaeth, gyda thirfeddianwyr ledled Cymru’n gyson yn chwilio am rai sy'n barod i dorchi llewys a phrofi bywyd cefn gwlad go iawn, fel arfer yn gyfnewid am lety syml a phrydau bwyd swmpus.
Chwilio am gyfle i gamu am y tro cyntaf i fyd ffermio a choedwigaeth? Beth am ystyried lleoliad cyfnod byr ar dyddyn teuluol, fel Fferm Bronhaul yn Sir Gâr. Neu beth am brofi un o gymunedau eco-gyfeillgar Cymru, fel Ecobentref Lammas yn Sir Benfro.
![](/sites/visit/files/styles/o_articleimage_medium__4_3_1x/public/media-library/2022-03/IMGP0043.jpg?h=943238f6&itok=bwXdzH8R)
Dylai unrhyw un sy'n dyheu am gael byw bywyd gwyrddach ystyried gwneud cais am un o’r lleoliadau gwirfoddoli chwe mis yn Canolfan y Dechnoleg Amgen, canolfan ymchwil ym Mhowys sy’n arddangos arferion cynaliadwy arloesol a all helpu yn y frwydr yn erbyn yr argyfwng hinsawdd. Mae gwirfoddolwyr yn ymuno un ai â’r timau garddio neu goedwigoedd, gan fyw ar y safle fel rhan o gymuned glos, ryngwladol.
![Y tu allan i adeilad.](/sites/visit/files/styles/o_articleimagegroup__landscape__2_1x/public/media-library/2022-03/MVW-D38-2021-0075_0.jpg?h=1c9b88c9&itok=BkEoyPQi)
![Pobl yn eistedd y tu allan i adeilad ar fyrddau picnic gyda blodau o’u hamgylch.](/sites/visit/files/styles/o_articleimagegroup__landscape__2_1x/public/media-library/2022-03/NVW-C55-1920-0023.jpg?h=2e4af638&itok=TWf8jUNs)
Dilyn y cledrau: Cyfleoedd gwirfoddoli rheilffyrdd treftadaeth
Mae’r rheilffyrdd treftadaeth ledled Cymru’n dibynnu ar wirfoddolwyr i gadw pethau i redeg yn esmwyth. Mae Rheilffordd Ffestiniog, sy’n cysylltu Porthmadog gyda’r hen dref chwarel Blaenau Ffestiniog, yn un enghraifft o hyn, yn rheolaidd yn derbyn criwiau o wirfoddolwyr sy’n cael gweithio fel gwerthwyr tocynnau a giards yn y gorsafoedd, i griwiau o weithwyr cynnal a chadw a signalwyr. Ymysg y rheilffyrdd treftadaeth eraill sy’n croesawu gwirfoddolwyr mae Rheilffordd Llyn Tegid a Rheilffordd Treftadaeth Blaenafon.
![](/sites/visit/files/styles/o_articleimagegroup__landscape__2_1x/public/media-library/2022-03/NVW-C15-1920-0028.jpg?h=1c9b88c9&itok=ZrWMvtti)
![trên yn teithio ar hyd y traciau heibio afon yn llifo](/sites/visit/files/styles/o_articleimagegroup__landscape__2_1x/public/media-library/2019-09/NVW-C15-1920-0001.jpg?h=1c9b88c9&itok=0UhE2369)
Croesawu: Cyfleoedd gwirfoddoli lletygarwch
I’r gwirfoddolwyr sy’n well ganddyn nhw fod dan do, efallai mai helpu mewn hostel fyddai orau, er mwyn cael cyfarfod â phobl newydd, a chael digon o gyfle i wneud gweithgareddau hamdden yn ystod oriau sbâr.
Mae’r YHA (Cymdeithas Hostelau Ieuenctid), yn cynnig safleoedd ‘Gwirfoddolwr Rheolwr Hostel’ am wythnos ar y tro mewn lleoliadau ar draws Cymru, o Gonwy i Geredigion. Yn dilyn cwrs hyfforddi ar-lein, fe gaiff gwirfoddolwyr ymgymryd â thasgau megis cofrestru ymwelwyr, staffio’r dderbynfa a rhannu’r dyletswyddau glanhau, yn gyfnewid am wely rhad ac am ddim am gyfnod, ynghyd â chyllid teithio bach er mwyn gallu crwydro'r ardal gyfagos.
![Mynediad i adeilad gwyn gyda’r môr yn gefndir.](/sites/visit/files/styles/o_articleimagegroup__landscape__2_1x/public/media-library/2019-06/yha_39587454581.jpg?h=c8deef78&itok=2sP1RGtp)
![tri chwt pren ar gae gwyrdd.](/sites/visit/files/styles/o_articleimagegroup__landscape__2_1x/public/media-library/2022-03/yha_39586390939.jpg?h=1c9b88c9&itok=UXnx0GUW)
Hwyl yr ŵyl: Cyfleoedd gwirfoddoli mewn gwyliau a digwyddiadau
Be well na mynychu un o wyliau diwylliannol byd-enwog Cymru a chael tocyn yn rhad ac am ddim? Dyna, fel arfer, sy’n cael ei gynnig i’r rhai sy’n fodlon treulio rhan o’u hamser yn y digwyddiad yn helpu trefnwyr i sicrhau bod popeth yn rhedeg yn esmwyth.
Fe allwch ddewis gwirio tocynnau yng ngŵyl roc Steelhouse ym Mannau Brycheiniog, rheoli’r ciwiau mewn digwyddiadau barddoniaeth a llenyddiaeth Gŵyl y Gelli yn y Gelli Gandryll, neu hyd yn oed estyn cymorth i gadw trefn ar y torfeydd yn eu gwisgoedd lliwgar yn yr Elvis Festival ym Mhorthcawl. Mae pob un yn cynnig y cyfle ichi gyfarfod â phobl leol a meithrin cyfeillgarwch - mae’n ddigon posib y bydd y gwaith cystal hwyl â’r ŵyl.
Mae nifer o gyfleoedd i wirfoddoli mewn gwyliau Cymraeg ar draws y wlad hefyd - gan roi cyfle i ddysgwyr a siaradwyr newydd ymarfer yr iaith mewn modd hwyliog. Beth am wirfoddoli yn yr Eisteddfod Genedlaethol neu un o wyliau'r Mentrau Iaith fel Tafwyl, Gŵyl Canol Dre neu Gŵyl Fach y Fro?
![torf o bobl yn wynebu llwyfan gŵyl.](/sites/visit/files/styles/o_articleimagegroup__landscape__2_1x/public/media-library/2022-03/SVW-C16-1718-0128_0.jpg?h=2e4af638&itok=KGkiCtq-)
![Pobl yn eistedd o amgylch pabell gŵyl.](/sites/visit/files/styles/o_articleimagegroup__landscape__2_1x/public/media-library/2022-03/Hay%20Festival%202018%20credit%20Adam%20Tatton-Reid%203_0.jpg?h=1c9b88c9&itok=f-8pMYpy)
Glanhau traeth: Cyfleoedd gwirfoddoli cadwraeth forol
Mae Cymru’n enwog am ei harfordir, boed hynny’n draethau tywodlyd euraidd yn ymestyn at y gorwel neu faeau bach caregog yn byrlymu o gregyn ac ewyn y don. Beth am helpu i ddiogelu'r harddwch ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol, yn ogystal ag amddiffyn cartref y bywyd morol?
Mae'r Gymdeithas Cadwraeth Forol yn cynnal digwyddiadau rheolaidd, sy’n fyr ac yn gymdeithasol, yn glanhau traethau ar draws Cymru gan gynnwys Niwbwrch ar Ynys Môn a Bae Abertawe. Mae’r Ymddiriedolaeth Genedlaethol a Surfers Against Sewage hefyd, o bryd i’w gilydd, yn trefnu glanhau traethau. Fel arall, gallwch gymryd rhan trwy ymweld ag un o nifer o ganolfannau Casglu Sbwriel Caru Cymru sydd i’w cael ar hyd a lled arfordir Cymru. Mae’r canolfannau hyn yn benthyg offer hel sbwriel i ymwelwyr yn rhad ac am ddim.
![Dau berson yn codi sbwriel ar draeth](/sites/visit/files/styles/o_articleimage_medium__4_3_1x/public/media-library/2022-03/RS32907_all_2021_07_10_MCS_gower_8210.jpg?h=e5aec6c8&itok=hekKilWP)
Troi’n wyllt: Cyfleoedd gwirfoddoli cadwraeth bywyd gwyllt
Bydd gwirfoddoli i helpu amddiffyn bywyd gwyllt cynhenid yn apelio i lawer, ac mae sawl sefydliad cadwraeth sy’n edrych am gymorth ledled Cymru.
Yn y gogledd, mae Ymddiriedolaeth Natur Gogledd Cymru bob amser yn chwilio am wirfoddolwyr ysbeidiol i helpu cynnal eu gwarchodfeydd natur, gyda thasgau megis dymchwel coed a gwirio anfeiliaid fferm ar ben y rhestr. Os ydych chi’n teimlo’n fwy cartrefol ar yr arfordir, mae Canolfan Bywyd Gwyllt Morol Bae Ceredigion yn croesawu gwirfoddolwyr tymhorol (fel arfer am fis neu ddau ar y tro) i staffio’u canolfannau croeso, cynorthwyo gyda’r rhaglenni addysgol, a chynnal arolygon o famaliaid morol.
I’r rhai hynny sy’n chwilio i ddianc yn llwyr o fwrlwm bywyd, mae Ymddiriedolaeth Natur De a Gorllewin Cymru yn recriwtio llond llaw o wirfoddolwyr i dreulio hyd at dri mis ar ynys fechan Sgomer, oddi ar arfordir Sir Benfro. Mae’r gwaith yn cynnwys monitro bywyd gwyllt megis adar pâl a morloi.
![Pâl â deunydd adeiladu nyth yn ei big.](/sites/visit/files/styles/o_articleimagegroup__landscape__2_1x/public/media-library/2020-08/SVW-D13-2021-0021-small.jpg?h=e5aec6c8&itok=w15Lzkq5)
![Morlo llwyd yn gorwedd ar greigiau ger y dŵr.](/sites/visit/files/styles/o_articleimagegroup__landscape__2_1x/public/media-library/2022-03/SVW-C19-1718-0081.jpg?h=0c2904f9&itok=ZLiS22cz)